Karşılıksız çek patlaması yaşanabilir

GESİAD: Yaptırımların azalması kötü niyetli davranışları beraberinde getirir.

İŞ DÜNYASI 26.02.2012, 08:34 26.02.2012, 12:06

Bursa Genç İşadamları ve Yöneticileri Derneği (GESİAD) Yönetim Kurulu Başkanı Emre Varlık, 3 Şubat 2012 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren “Çek Kanununda Değişiklik Yapılmasına Yönelik Kanun Tasarısı”na ilişkin görüşlerini bildirdi.

Varlık, “ekonomik suça ekonomik yaptırım” ilkesi göz önünde bulundurularak, karşılıksız çek keşide etmeye hapis cezası uygulamasının kaldırılmasını, zor duruma düşen iyi niyetli iş insanlarının mağduriyeti açısından olumlu bulduklarını ifade ederken yürürlüğe giren yasada hala bir takım eksiklikler olduğunu da vurguladı. Konuyla ilgili açıklama yapan Varlık, “Yeni yasa değişikliği ile mevcut problemlere çözüm aranmıştır, ancak halen yapılması önem arz eden çalışmalar bulunmaktadır. Çekin yaptırımlarının azalması nedeniyle kötü niyetli davranışların artmasıyla birlikte karşılıksız çek oranının yükselmesinden kaygı duyuyoruz” dedi.

“Kötü niyetliler ile zor duruma düşen iş insanlarının arasındaki fark gözetilmelidir”

Yürürlüğe giren yasa değişikliği ile karşılıksız çek keşide edenlere yönelik “çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı” uygulanacağını ve karşılıksız çek kesen kişilere 10 yıl süreyle çek verilmeyecek olmasının etkili ancak yeterli olmayan bir yaptırım olduğunu vurgulayan Varlık, “Bir iş insanı için çekinin karşılıksız çıkması ticari hayatına devam edememesi gibi sonuçlara yol açabilir. Bu durum hapis cezası kadar caydırıcıdır. Ancak borcunu ödeme konusunda ısrarla zorluk çıkaran yükümlüye ticari sicillerini etkileyecek caydırıcı yaptırımlar da getirilmelidir” dedi.

Yasadaki eksikliklere dikkat çeken GESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Emre Varlık, yürürlüğe giren yeni yasa değişikliği ile çekini ödeyemeyen iyi niyetli kişiler ile çekini ödemeden mal varlığını devreden veya çeki ödememe amacıyla organize bir hareket ile dolandırıcılığa meyilli kişilerin tam olarak ayrıştırılmasında problem çıkacağını belirtti.

Varlık, “Yeni yasada, çeki tanzim ettiğinde ödeme imkanı bulunurken çek alacaklısından mal varlığını gizleyenlere yönelik herhangi bir yaptırım bulunmamaktadır. Kötü niyetli hareket eden ile acze düşen kişilerin arasında belirli bir fark olmalı ve caydırıcılık getirilmelidir. GESİAD olarak bu konunun, İcra ve İflas Kanunu kapsamında ele alınması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.

“Bankalara verilen çek sorumluluğu artırılmalıdır”

Bankaların sorumluluklarına yönelik olarak yasada var olan düzenlemelere farklı bir değişiklik getirilmediğini söyleyen GESİAD Yönetim Kurulu Başkanı Emre Varlık, “Bu kanunla bankalara düşen araştırma yükümlülüğünün tam olarak yerine getirilmesine yönelik tedbirler alınırsa sistem oldukça rahatlayacaktır. Bankaların yaprak başına garanti ettiği miktar yükseltilerek bankaların çek sorumluluğu artırılmalıdır. Önerimiz, A-B-C tipi çeklerin olması ve her birinin 1.000, 3.000, 10.000 TL gibi farklı banka garanti limitleri barındırmasıdır. Bu sayede banka da çek verirken daha dikkatli davranıp, müşterilerini kategorilere ayırabilir. Böylelikle piyasanın önemli bir vadeli ödeme aracı olan çeke olan güven de sarsılmamış olur” dedi.

“Çek sigorta sisteminin getirilmemesi eksikliktir”

Yeni yasada karşılıksız çeklerle ilgili olarak, karşılıksız çek sigorta sistemi uygulamasının geliştirilmemesini de önemli bir eksiklik olarak değerlendiren Emre Varlık, çek sigorta sistemi ile ilgili önerilerini ise şöyle sıraladı:

“Ülke genelinde karşılıksız çıkan çek sayısı, karşılıksız çeklerin ortalama tutarı ve toplam kullanılan çek yaprağı sayıları dikkate alınarak, her bir çek yaprağı için keşideciden alınacak prim tutarı hesaplanıp bir sigorta sistemi kurulabilir. Bu konuda şüphesiz, ödenmeyen çek yaprağı başına sigortanın bir üst limiti olmalıdır. Suiistimalleri önlemek amacıyla da, sigortadan paranın alınabilmesi için çeke konu ticaretin ispatlanması ve keşidecinin çek yasağı mahkumiyeti almış olması şart olmalıdır.”

Hukuki yaptırımların azalmasının hukuk dışı tahsilat yöntemlerinin de önünü açabileceğini söyleyen Varlık, “Çek alacağını tahsil etmede hukuki yolların yeterli olmadığı durumlarda hukuk dışı tahsilat yöntemleri gündeme gelmesi söz konusu olacaktır. Bu sebeple önleyici bir yol olarak hukuki yaptırımların artırılmasında fayda var” dedi.

Emre Varlık, yeni yasada aynı zamanda çalıntı ve sahte çeklerle ilgili olarak ayrıntılı bir düzenleme olmadığını da sözlerine ekledi.