Elektrik tedarikçisini değiştirmemiş ya da değiştirip de vazgeçmiş tüketiciler için uygulanacak son kaynak tedarik fiyatını belirleyen ulusal elektrik tarifeleri açıklandı. EPDK tarafından alınan ve Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre elektrik tarifeleri tüm abone grupları için yüzde 15 zamlandı. Bu yılın üçüncü çeyreği için geçerli olacak bu zamla birlikte 2021 yılında elektriğe toplamda evler ve iş yerleri için yüzde 21,90 zam gelmiş oldu. 2021 yılında elektrik fiyatlarına daha önce Ocak ayında yaklaşık yüzde 6’lık bir zam yapılmış, Nisan ayında ise fiyatlarda değişiklik olmamıştı.
2016’DAN BUGÜNE ELEKTRİK FİYATLARI YÜZDE 193 ZAMLANDI
Yabancı kaynaklara ve döviz cinsinden alım garantilerine büyük ölçüde bağlı olan elektrik fiyatları, makroekonomik gelişmelerden en olumsuz etkilenen kalemlerin başında geliyor. Elektrik maliyetlerinin belirlendiği elektrik borsası olan Gün Öncesi Piyasa’da 2016 yılının Temmuz ayında kWh birim için elektrik maliyet fiyatı 0,14 TL iken bu fiyat Mayıs 2021 için 0,36 TL oldu. Bir diğer taraftan Yenilenebilir Enerji Teşvik Mekanizması (YEKDEM) kapsamındaki elektrik santrallerine ödenen alım garantileri de elektrik maliyetlerine direkt olarak dâhil ediliyor. Ezici bir çoğunluğu Amerikan doları üzerinden verilmiş olan bu alım garantileri için 2016 yılının Temmuz ayında her kWh elektrik için 0,024 TL ödenirken, bu sayı 2021 yılının Nisan ayında 0,16 TL oldu. Tüm bunlar tüketici elektrik fiyatlarının artmasına yol açtı. 2016’dan bugüne kadar tüketiciyi etkileyen zamların toplamı iş yerlerinde yüzde 193,26, evlerde ise yüzde 122,38 oldu.
5 MİLYON KİŞİ TEDARİKÇİ DEĞİŞTİRDİ
Elektrik piyasasında ev tüketicileri 2013 yılından beri elektrik tedarikçilerini değiştirmekte serbest. Bu serbestlikten yararlanarak tedarikçi değiştirip ucuz elektrik kullanan tüketicilerin sayısı 2017 yılında 5 milyona yaklaşmıştı. Ancak o dönemden günümüze kadar ulaşan makroekonomik koşulların elektrik tarifelerine doğru şekilde yansıtılmaması nedeniyle serbest bir elektrik tedarikçisinden elektrik alan tüketicilerin sayısı 100 binler seviyesine kadar indi. Piyasanın toparlanması ile bu sayı günümüzde yeniden 1,5 milyon seviyelerine kadar ulaştı. Son elektrik zammı sonrası tedarikçi değiştiren tüketicilerin sayısında ise ciddi bir artış bekleniyor.
ELEKTRİK TEDARİKÇİSİ DEĞİŞTİRENLER ZAMLARDAN AZ ETKİLENİR
Aylık 80 TL ve üzerinde elektrik faturası ödeyen yaklaşık 25 milyon elektrik tüketicisi farklı tedarik şirketinden elektrik alarak daha ucuz fiyattan elektrik kullanabiliyor. Şimdiye kadar elektrik piyasasındaki rekabetin hedeflere göre çok daha az gelişmiş olduğunu ancak bu zamla birlikte bu durumun tüketici lehine değişiklik göstereceğinin altını çizen elektrik tarifeleri karşılaştırma internet sitesi encazip.com’un kurucusu Çağada Kırım, şunları söyledi: “Şimdiye kadar elektrik maliyetlerinin yükü esnaf ve sanayicinin sırtına yükleniyor ve evler için serbest piyasa koşullarının oluşması, fiyatlandırmadan dolayı mümkün olmuyordu. EPDK’nın bu uygulamasının aslında tüketicileri korumak niyetiyle yapılan bir uygulama olduğu düşünülse de gerçekte durum çok farklıydı. Zira yüksek iş yeri ve sanayi elektrik fiyatları tüketicilerin aldıkları tüm ürün ve hizmetlere etki ediyordu. Nihayetinde özellikle de son zamanlarda TÜİK tarafından açıklanan üretici fiyat endeksinde de bunun yansımasını görüyorduk. Bu fiyatlandırma yapısıyla tüm gruplara aynı oranda artış yansıtıldığından üretici fiyat endeksinin görece daha düşük olmasını bekliyoruz. Bir diğer taraftan yapılan bu güncellemeyle, ev tüketicileri için de yavaş yavaş serbest piyasada tasarruf fırsatı görülmeye başlanacak.”
ELEKTRİK FİYATLARINDA ÇÖZÜM SERBEST PİYASADA
Elektrik fiyatlarındaki hızlı artışın nedenlerine de değinen Kırım, sözlerine şu şekilde devam etti:
” Bir piyasada ya serbest ya da serbest olmayan piyasa koşulları uygulanmalıdır, yarı serbestlik ya da müdahaleli serbestlik şeklinde uygulanan piyasalarda sürdürülebilirlik mümkün değildir. Elektrik piyasasının tam serbestleşmesi ile elektrik fiyatları kısa vadede yükselecek olsa da orta ve uzun vadede fiyatlar dengelenecek ve tüketiciler daha kazançlı olacaktır. Diğer ülkelerin piyasalarına baktığımızda da tam serbestliğin sağlanması ile tüketicilerin ödedikleri elektrik faturalarının ciddi olarak düştüğü net bir şekilde görülmektedir. Dolayısı ile kısa vadeli fiyat artışlarına tüketicilerin hassasiyeti daha düşük olmalı ve adil fiyatlandırmanın orta vadede tüketicinin lehine olacağı unutulmamalıdır.”